content_copy

Van Polaroid tot perceptie: betreed de wereld van de Retinex-theorie van Edwin Land

Van polaroidfoto's tot perceptie: betreed de wereld van de Retinex-theorie van Edwin Land

Rood naar oranje, paars naar geel en dan weer terug: als kleuren raar worden, hebben ze de neiging extreem raar te worden. Hier beginnen we aan een reis door het verbijsterende landschap van Retinex, de geestverruimende theorie van de menselijke kleurvisie, geconceptualiseerd door niemand minder dan de vader van Polaroid, Edwin Land.

Het verhaal van Retinex begint begin jaren zeventig, toen Edwin Land, te midden van een golf van onderzoeksinspanningen, patenten en innovaties, tijd vond om zich te verdiepen in het enigma van kleurconstante. Dit intrigerende aspect van de menselijke perceptie toonde de onveranderlijke perceptie van de kleur van een object, ondanks verschillende lichtniveaus.
Verward? Stel je het fenomeen kleurconstante als volgt voor: je zult een appel als rood waarnemen, of hij nu baadt in de ochtendzon of in duisternis gehuld is in de schemering. Maar waarom?

Het komt allemaal neer op iets dat verlichtingscontext wordt genoemd. Lichtverlichting geeft uw hersenen de context om te interpreteren wat u ziet. Dus als er duisternis is rond zoiets als een appel en de appel is donkerder, dan zul je geloven dat hij rood is, ondanks dat de ‘hexadecimale code’ zoiets als donkerblauw is.

De verlichtingscontext is cruciaal omdat de hersenen supersnel moeten werken om iets te identificeren; primitieve mensen moesten onbetrouwbare fouten vermijden bij het selecteren van voedsel of het tegenkomen van een roofdier. En aangezien kleur vaak duidt op gevaar in de natuur, werd de evolutie van dit waarnemingssysteem een essentieel overlevingsmechanisme.

De kunst van het zien naar een hoger niveau getild

Na honderden experimenten en demonstraties van kleurconstante bedacht Land de term Retinex – een samenvoeging van de woorden ‘Retina’ en ‘Cortex’. Met Retinex probeerde hij te laten zien hoe de hersenen en het oog samenwerken om kleuren weer te geven die er niet zijn.
Land merkte op dat wanneer we kleur ‘zien’, we feitelijk de lengte van de lichtgolven opmerken die afkomstig zijn van waar we naar kijken.

Het zien van de kleur rood kan bijvoorbeeld twee dingen betekenen. Mogelijk ziet u de exacte lengte van de lichtgolven waaruit rood bestaat, waardoor u het gevoel van rood krijgt. Of je ziet een combinatie van twee golven van verschillende grootte die, wanneer gemengd, hetzelfde effect creëren als rood.
Simpel gezegd: zelfs als er geen rood licht is, kun je nog steeds ‘rood’ waarnemen. Trippie, toch?
Voeg dit toe aan het fenomeen van kleurconstante en boem; plotseling wordt de kleur serieus raar.

Het hacken van de menselijke perceptie

De theorie van Land verklaarde een wereld van kleurengekte. Het doelbewust in staat zijn om onze waarnemingssystemen voor de gek te houden door verschillende kleuren waar te nemen, afhankelijk van onze omgeving, was niet alleen intrigerend, maar kon ook voor serieus plezier zorgen. Met zorgvuldig geconstrueerde kleurencombinaties wordt de betekenis van kleur ronduit twijfelachtig, wat de weg vrijmaakt voor geestverruimende kunst.

Retinex Round-up

De uitleg van de Retinex vernietigt onze perceptie en ontsluit een geheel nieuwe wereld van kleur. Polaroid’s nieuwste filmframes bevatten dezelfde rode stip, maar onze perceptie hiervan verandert radicaal bij elke omringende kleurencombinatie. En je kunt de baanbrekende theorie van Edwin Land benutten om je fotografie tot leven te brengen.